«Мөһим бурыч – халыкны саклау, димәк, гаиләләргә һәрьяклы ярдәм»

Узган чәршәмбе, 20 февральдә, башкаланың «Гостиный дворында» Русия Президенты Владимир Путин РФ Федераль Җыелышына һәрьеллык Юлламасын игълан итте. Дәүләт башлыгы Юлламаның барыннан да элек илнең социаль һәм икътисади үсеш сорауларына юнәлтелүен билгеләде. Дәүләт башлыгы Юлламасы текстыннан социаль өлкәнең аеруча көнүзәк сораулары буенча өземтәләрне сезнең игътибарга тәкъдим итәбез.

Балачак һәм ана булуны яклау турында

Беренчесе. Яшь ярымга кадәр беренче һәм икенче балага түләүләр каралуын беләсез. Беренче балага түләү федераль бюджеттан килә. Икенче балага гаилә ана капиталы чараларыннан түләү алырга мөмкин. Аның күләме Федерациянең анык төбәгендә баланың яшәү минимумына бәйле. Хәзер шундый түләүләрне бер кешегә керем яшәү минимумының бер ярым күләменнән артмаган гаиләләр ала.

Икенче. Бүген инвалид балалар һәм балачактан беренче группа инвалидларны карау буенча пособие нибары 5,5 мең сум. Инде агымдагы елның 1 июленнән аны 10 мең сумга кадәр арттырырга тәкъдим итәм.

Өченче. Русия гаиләләренең кереме, һичшиксез, артырга тиеш. Гаиләгә салым йөкләмәсе киметелергә тиеш. Принципның бик гади булуы зарур: күбрәк бала – азрак салым. Күп балалы гаиләләр өчен күчемсез милеккә салым буенча федераль ташламаны арттырырга киңәш итәм. Өстәмә рәвештә салымнан азат итәргә: һәр балага фатирда 5 квадрат метр һәм йортта 7 квадрат метр.

Дүртенче. Хөкүмәт һәм Үзәк банкка ипотека буенча ставкаларны 9 %ка кадәр киметүгә линияне эзлекле сакларга кирәк, арытаба – 8 %ка кадәр һәм түбәнрәк. Шул ук вакытта балалары булган гаиләләр өчен үзгә яклау чараларын карарга тиешбез. Икенче яки арытабангы бала туган гаиләләр өчен үткән елдан ташламалы ипотека программасы гамәлдә булуын исегезгә төшерәм. Алар өчен ставка – 6 процент. Югарыдагылар дәүләт тарафыннан субсидияләнә. Хәзер ставка кредитның беренче 3 яки 5нче елында гына субсидияләнә. Ипотека кредиты гамәлдә булуның тоташ срогына ташлама расларга тәкъдим итәм. Илдә макроикътисади хәлнең тотрыклылыгы, дәүләт керемнәре артуны исәпкә алып, өченче һәм киләсе бала туган гаиләләрне яклауның өстәмә чарасын кертүне мөмкин, дип исәплим. Атап әйткәндә, шундый гаилә өчен аның ипотека кредитыннан 450 мең сумны федераль бюджеттан түләргә, «каплатырга». Шул ук вакытта бу чараны, кем әйтмешли, арттагы сан белән – 2019 елның 1 гыйнвареннан башларга, моның өчен агымдагы ел бюджетында акчаны яңадан исәпләргә һәм карарга тәкъдим итәм.

Пенсияләрне индексацияләү хакында

Бер очракта да кешенең тормыш хәле теге яки бу программаның формаль критерийларына кайдадыр һәм ничектер кермәгән өчен генә ярдәм итүдән баш тартырга ярамый. Мисал сыйфатында, бик үк яхшы булмаган мисал сыйфатында, түбәндәгеләр турында әйтергә телим: быел пенсия реформасы кысаларында пенсия индексацияләнде. Ләкин пенсионерның кереме яшәү минимумыннан артса, аңа социаль өстәмәне элекке күләмдә түләүне яки бөтенләй туктаттылар, яисә аны киметтеләр. Нәтиҗәдә пенсиягә өстәмә яисә бөтенләй юк, яки ул кеше көткәнгә караганда күпкә азрак. Һәм байтак кешеләр тулысынча нигезле рәвештә үзен алданган итеп хис итә. Без бит төбәк яки федераль бюджеттан пенсионерның яшәү минимумына кадәр өстәп түләдек. Индексацияләдек һәм яшәү минимумы тигезләшүе яисә артып китүе килеп чыкты. Шул өстәмәләрне туктаттык, менә шул.

Инде агымдагы елдан пенсия һәм һәр айлык акчалата түләүләрне индексацияләү теләсә кайсы очракта пенсионерның ел саен расланган яшәү минимумы дәрәҗәсеннән югарырак гамәлгә ашырылырга тиеш. Ягъни дәүләт тәүдә пенсияне яшәү минимумына җиткеререгә, ә арытаба пенсиянең үзе һәм һәр айлык акчалата түләүләргә индексацияләү үткәрергә тиеш. Агымдагы елның беренче айлары өчен түләүләрне яңадан исәпләргә һәм алар алып бетермәгән акчаны кешеләргә өстәп түләргә кирәк.

Медицина ярдәме сыйфаты

2020 ел ахырына кадәр медицина ярдәме барлык, искәрмәләрсез Русиянең нәкъ барлык торак пунктларында, кайда гына яшәмәсеннәр, барлык гражданнар өчен көч җитәрлек булырга тиеш. Белешмә өчен инде 2019-2020 елларда тагын 1590 табиблык амбулаториясе һәм фельдшерлык пункты төзелергә тиеш һәм төзелер, яңартылыр, дип ышанам. Сәламәтлек саклауны мәгълүматлаштыру медицина ярдәменнән куллана алуны арттыру өчен эшләргә тиеш. Өч ел дәвамында медицина учреждениеләре, даруханәләр, табиблар һәм пациентлар арасында электрон үзара эш итүне җайлаштырырга кирәк. Өстим: уртак санлы челтәргә медик-социаль экспертизаны кертү мөһим, шуның белән өлкәннәрне, инвалидларны, балалы гаиләләрне чират һәм мәгънәсез белешмә җыюдан ниһаять азат итәргә.

Сәламәтлек саклауның беренче звеносы өчен кискен сорау – бу кадрларга кытлык. Монда медицина белеменең комплекслы үсеше белән беррәттән, тиз нәтиҗә бирүче чаралар кирәк. Шул сәбәпле, 50 яшьтән өлкән белгечләр авылга яки кече шәһәргә эшкә күчкәндә бер тапкыр бирелә торган түләү алсын өчен (табиблар – миллион, фельдшерлар 500 мең сум) «Авыл табибы» программасында катнашучылар өчен яшь чикләвен алырга тәкъдим итәм.

Үткән ел Юлламасында онкологик авырулар белән көрәш буенча программаны тормышка ашырырга тәкъдим иттем. Якындагы алты елда бу максатларга ким дигәндә 1 триллион сум юнәлтәчәкбез. Сүз заманча, нәтиҗәле һәм куллана алырлык дәвалау, күп очракларда кешеләргә ярдәм итә алган, бу куркыныч авырудан котылырга мәҗбүр иткән алдынгы технологияләр кертү турында.

Экологик хәвефсезлек турында

Кешеләр экологик хәвефсезлеккә югарырак таләпләр белдерә. Һәм, мөгаен, иң авыр тема – бу коммуналь калдыклар белән хәл. Шушы елдан төбәкләр каты коммуналь калдыклар белән эш итүнең яңа системасына күчә башлады. Бу өлкәдә тәртип булдырырга, чүп-чарны теләсә кайда һәм теләсә ничек түккән, өстәмә табыш алган бернинди җаваплылыклары булмаган, шикле структураларны бетерергә кирәк. Мин Гомумрусия халык фронтыннан монда гражданнарның көчле контролен тәэмин итүен үтенәм, шул исәптән җәмәгатьчелек экологик инспекторларга таянырга.Аларның һәр бозу турында хәбәре мәҗбүри тәртиптә власть органнары тарафыннан каралырга, анык чаралар кабул итүгә этәрергә тиеш.

Мәгариф хакында

Русиянең иң яхшы башкала һәм төбәк вузларында зур булмаган торак пунктлардан, ерак урнашкан районнардан студентлар саны арта. Барлык казанышларда бу мөһим өлкәдә күренеп торган проблемаларны җәя артында калдырырга ярамый. Шулай, заманча укыту шартлары белән мәктәпләрнең өлеше 2000 елда 12 %тан 2018 елда 85 %ка кадәр үскән. Ләкин 200 меңгә якын бала әле дә тиешле җылылыгы, су тәэминаты һәм канализациясе булмаган мәктәпкә йөри. Әйе, бу мәктәп укучыларының бер ярымнан аз проценты, ләкин ата-аналары балаларының мондый шартларда укуын күргәч, гаделлек, тигез мөмкинлек турында сүзләр – нәрсә? – бу кешеләрнең ачуын гына китерә. Ике ел эчендә проблеманы тулысынча хәл итәргә кирәк. Беләм, Хөкүмәт моның турында уйлый, билгеле карарлар кабул итә. Мин сездән әлегә шәхси мөмкинлекләре булмаган төбәкләргә ярдәм итегезне үтенәм.

Арытаба. 2006 елда мәктәпләрне интернетка тоташтыра башлаганда, технологияләр бөтенләй икенче иде. Беләсезме, бу ул вакытта да алга китеш кебек тоелды. Бу инде чынында алга китеш булды, ул вакытта бу шәп булган иде. Ләкин бүген бу технологияләр инде борынгы булып тоела һәм хәзер безнең алда яңа дәрәҗә бурычлары. 2021 ел ахырына Русиянең барлык мәктәпләренең интернет челтәре генә түгел, ә югары тизлекле интернеты булырга тиеш. 2006 елда, исегезгә төшерәм, мәктәпләрне интернетка тоташтырганда, тизлеге секундына 128 килобитны күздә тоткан идек. Хәзер инде секундына 50 яки 100 мегабит кирәк.

Белемнең эчтәлеге дә үзгәрергә тиеш. Дәүләт стандартларына һәм программаларында илнең фәнни-технологик үсешенең өстенлекләрен чагылдырырга кирәк, ә мәктәп дәреслекләренең федераль исемлегенә чыннан да иң яхшы басмаларны кертергә. Һәм әлбәттә инде – мөһим сорау – кадрлар. Бүген инде «Авыл табибы» программасын киңәйтү турында сөйләгән идем. 2020 елдан тиңдәшле «Авыл укытучысы» программасын кертергә тәкъдим итәм, аның буенча авылга һәм кече шәһәрләргә эшләргә теләүчеләр һәм күчүче педагоглар миллион сум күләмендә бер тапкыр бирелә торган түләү алачак.