Мәктәпне алар бизи генә…

Яхшы ел быел: ике мәктәбем – Истәк авылы мәктәбе һәм Яңавыл шәһәренең 1 санлы урта мәктәбе – 100 еллык юбилеен билгели. Миңа һәм яшьтәшләремә тормышта мәктәп һәм укытучылар белән уңай туры килде, дип әйтү, димәк, бер нәрсә әйтмәү.

Бәлки, без яшь һәм акылсыз булганбыз, бәлки, заманы шундый булган, ләкин ул чакта мәктәпне, начар өлгерүчеләрне дә исәпкә алып, барысы да ярата иде кебек тоела. Укытучыларны да. Алар моңа лаек: акыллы, изге, эчкерсез, тоташ күңеле белән безгә ныклы белем һәм яхшы тәрбия бирергә теләүчеләр. Моны йөрәк белән тоя һәм укучы белән укытучы арасында бәхәс килеп чыга, кайсыбызның педагог хакында ихтирамсыз сүз әйтә алуы турында хәтта уйга да китермәдек… Без төрле – тырыш һәм бик үк түгел, тәрбияле, тәрбиясез, үрнәкле һәм шук идек. Ләкин укытучыларның йөрәге сабыр булды. Хезмәт хакы канәгатьләндерәме-юкмы икәнлегенә карамастан, барысын да ярата белделәр. Беркайчан да акча турында сүз бармады, безнең белән дәрестән соң да, ял көннәрендә дә шөгыльләнделәр, өйләренә чакырдылар. Әлбәттә, кешегә үткәнне идеаллаштырыру хас, аеруча яшьлек елларын. Ә йөрәккә кушып булмый, ул шулай булуын сөйли. Әмма лирика җитеп торыр.

Менә шундый халәт хакимлек иткән мәктәпнең тормышка кемнәрне әзерләвен ачыклау авыр түгел. Ике мәктәбем да чыгарылыш укучылары белән хаклы рәвештә горурлана ала. Бүген 1 санлы мәктәпнең танылган чыгарылыш укучылары турында сөйлисе килгән иде, аларның байтагының Истәк авылы мәктәбенә дә турыдан-туры мөнәсәбәте бар. Эш шунда ки, җитмешенче еллар ахырына кадәр бу авыл мәктәбе сигезьеллык булды, аны тәмамлаучылар укуын Яңавылда дәвам итте. Ул елларда 1 санлы мәктәпнең тугызынчы һәм унынчы сыйныфларында 35тән артык укучы белән биш-алты параллель була иде. Биредә Ямады, Карман һәм Яңа Уртавыл авыл Советларыннан тыш районның барлык авылыннан балалар укый иде кебек.

Йөз ел эшләү дәверендә 1 санлы мәктәп 4500гә якын укучы чыгарган, алардан йөз чамасы алтын һәм көмеш медальгә лаек булган. Чыгарылыш укучылары арасында Социалистик Хезмәт Геройлары – Зикаф Нәби улы Даутов, Фидус Фәез улы Әсхәдуллин. Аларның беренчесе нефть чыгару өлкәсендә казанышлары белән билгеле, икенчесенең хезмәт биографиясе»Арктика» легендар атом бозваткычы белән бәйле. Мәктәп канат бүләк иткәннәр арасында, – 4 Ленин премиясе лауреаты; 15 фәннәр докторы, 62 фән кандидаты.

Физика-математика фәннәре докторы, Ленин премиясе лауреаты А.С. Ганиев; физика-математика фәннәре докторы В.С. Ганиев; филология фәннәре докторлары Э.К. Сәгыйтова, Ф.Ф. Мәхмүтов; биология фәннәре докторы Р.Г. Миңнебаев; педагогика фәннәре докторлары Фираз һәм Фәрис Харисовлар; педагогика фәннәре кандидаты Фәнит Харисов; юридик фәннәр докторы И.З. Фәрхетдинов; техник фәннәр кандидатлары Т.Н. Бикчурин һәм Р.Х. Хәбиров, медицина фәннәре кандидаты Р.М. Абзанова, икътисади фәннәр кандидаты А.Р. Габдуллин һ.б. исемнәрен мәктәп горурлык белән телгә ала.

Чыгарылыш укучылары – танылган язучы, шагыйрь, драматурглар Әдип Маликов, Нурихан Фәттах, Саҗидә Сөләйманова, Рәдиф Тимершин, Татарстан Республикасының танылган мәдәният хезмәткәре, Журналистлар берлеге премиясе лауреаты Разин Нуруллин һәм БРның танылган артисты Фәнәви Салихов.

РФнең атказанган төзүчесе Р.К. Зөфәров, атказанган шахтер, СССРның Дәүләт премиясе лауреаты Ф.М. Фаззалов, РФнең атказанган нефтьчесе, II һәм III дәрәҗә хезмәт даны Ордены кавалеры Ф.Я. Исламов; БРның атказанган транспорт хезмәткәре М.К. Галләмов хезмәт казанышлары белән зур хөрмәт яулаган.

Мәктәп үзен җиргә хезмәт итүгә багышлаган тәмамлаучылары белән горурланмый кала алмый, алар арасында «Победа» колхозының легендар рәисе, Бөек Ватан сугышында катнашучы, РФнең атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре, Яңавыл районының мактаулы гражданины М.К. Кашапов. Чыгарылыш укучылары – табиб, укытучылар, башка һөнәр вәкилләре үзләрен чын һөнәрман итеп күрсәтте. Мәктәпнең бүгенге укучылары аларның уңышларына тиңләшә, үзләре өчен тырышлык, хезмәт сөючәнлек, эшкә тугрылык үрнәге дип исәпли, һәм изге йолаларны дәвам итә. 1 санлы мәктәп укучылары һәм педагоглары ирешкән уңышлар моны ачыктан-ачык раслый.